Leren doen we met vallen en opstaan. Dat vinden we heel normaal. We zeggen niet tegen een kind na de zoveelste valpartij dat het lopen is mislukt. Volhouden is het devies en uiteindelijk zal het lukken. Er bestaat zelfs een instituut voor mislukkingen. Het Instituut voor Briljante Mislukkingen zet zich in voor het faciliteren en toegankelijk maken van leerervaringen. Hierbij omarmen zij de mislukking als een belangrijk leermoment. Want wat zou de wereld zijn zonder lef, zonder toevallige ontdekkingen en zonder de mogelijkheid om te leren van wat misging? Zo overleven lerende organisaties doordat ze informatie verwerken en duiden, en doordat zij zich aanpassen aan hun omgeving als de omgeving verandert.
Failliet dus gefaald?
Toch heeft men vaak het gevoel dat wanneer een bedrijf failliet gaat, de ondernemer of het directieteam gefaald heeft. Dan gaan we er dus vanuit dat de wereld maakbaar is en dat we alle omstandigheden in de hand hebben en kunnen houden. Als Corona één ding heeft duidelijk gemaakt, is het dat een voor het oog onzichtbaar virus de hele wereld op zijn kop kan zetten en dat we dat niet zagen aankomen. Ook hier komen we slechts met vallen en opstaan uit de crisis.
Resoneren op een nieuwe frequentie
Er kan ook sprake zijn van discontinue groei. Dat is als mensen en organisaties naar een volgende fase ontwikkelen waar nieuwe eisen aan hen gesteld worden. Als de taken complexer en zwaarder worden. Dan vraagt dit dat mensen en de organisatie hun bestaande succesrecepten opgeven, hun gewoontes tot resultaat loslaten. En het vraagt dat mensen zich als het ware opnieuw afstemmen op hun omgeving en mee gaan resoneren op de nieuwe frequentie. Deze laatste manier van groei en ontwikkeling zien we in onze tijd steeds meer. Onze wereld is aan grote vaak schokkende verandering onderhevig. We beleven dat nu met Corona, maar ook in klimaat, in voedselvoortbrenging, in politieke stabiliteit, in volksgezondheid etc. Deze vaak plotselinge, diepingrijpende veranderingen vragen om snelle, flexibele reacties en aanpassingen.
Nieuwe economie
Er zijn duizenden managementboeken geschreven over innovatie, verandering, lerende organisaties etc. Toch zijn de harde feiten dat slecht 5 a 6% van het MKB in staat is door te groeien van de ene omvang categorie naar de volgende. Onze economie staat voor grote uitdagingen. Uitdagingen op het gebied van klimaat, circulair ondernemen, inclusiviteit en ketentransparantie. Dit vraagt om een transitie naar een nieuwe economie. Voor bedrijven betekent dit dat ze zich bewust moeten zijn van hun impact op de maatschappij en hun ecologische footprint, maar ook dat ze kansen benutten die bij deze transitie horen, en nieuw markten en innovaties creëren.
Winnend team
Het is hetzelfde als bij een goed voetbalteam. Het begint meestal met een ambitie: we willen promoveren; over 2-3 jaar willen we kampioen worden. Dan komt er een nieuwe coach/trainer die voor verandering en vernieuwing, innovatie dus, moet zorgen. Naast het aantrekken van nieuwe spelers moet er harder en vooral anders getraind worden. Lichaam en geest moeten gezond zijn en de spelers moeten zich ontwikkelen, nieuwe competenties leren. Het team moet meer en andere patronen van samenspel leren en dat vraagt flexibiliteit. Om dat binnen de gegeven tactische opdracht zelfstandig uit te voeren moet het team leren met en van elkaar, openstaan voor feedback en experiment. Zo ontwikkelt het team de capaciteiten om kampioen te worden. Speler en team worden een eenheid, harde factoren als strategie, spelwijze en taakverdeling gaan samen met zachte factoren als sterke mentaliteit, goede sfeer en duidelijke normen en waarden.
In een bedrijf is het niet anders. De juiste verbinding tussen leiderschap en innovatie, personeelsontwikkeling en organisatieontwikkeling leiden tot psychologisch welzijn, flexibele processen en een lerende organisatie waarin er ruimte is voor meer zelfsturing en betekenisvol werk.
Frank Cooler
Fellow Travelers